W pierwszej kolejności bardzo istotne jest podjęcie przez przewoźnika działań mających na celu: minimalizację zakresu szkody oraz ratowanie przedmiotu szkody. Zgodnie z przepisami prawa, tj. artykułu 826 kodeksu cywilnego ubezpieczający, czyli przewoźnik zobowiązany jest właśnie do podejmowania tego typu działań. Z drugiej zaś strony zakład ubezpieczeń zobowiązany jest, w granicach sumy ubezpieczenia, zwrócić koszty wynikłe z zastosowania powyższych środków, jeżeli środki te były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne.
Kolejną kwestią jest:
- W przypadku odmowy odbiorcy uszkodzonego ładunku, co się bardzo często zdarzania – uzyskania od właściciela towaru/ firmy spedycyjnej instrukcji w zakresie dalszego postępowania z towarem
- W przypadku przyjęcia przez odbiorcę towaru przewoźnik powinien spisać protokół z odbiorcą zawierający m.in. ilość uszkodzonego towaru, opis uszkodzeń towaru i opakowań. Do tego przewoźnik powinien sporządzić dokumentację fotograficzną zarówno towaru jak i środka transportu.
Co zrobić jeśli instrukcje w zakresie dalszego postępowania z towarem nie nadchodzą, przewoźnik nie może ich uzyskać?
Tutaj szczególnie istotne są dalsze działania z towarem szybko psującym się.
Odpowiedzi należy szukać w Ustawie Prawo przewozowe (w transporcie krajowym) lub Konwencji CMR (w transporcie międzynarodowy).
W przypadku transportu międzynarodowego ważne są poniższej kwestie:
Zgodnie z art. 14 Konwencji CMR:
- ust. 1. Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem, zgodnie z artykułem 12
- ust. 2. Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w odpowiednio krótkim czasie instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się najlepsze w interesie osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.
Innymi słowy (o czym była już mowa wcześniej), w pierwszej kolejności przewoźnik powinien zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania ładunkiem (głównie nadawcy ale również odbiorcy, spedytora). Brak takiej dyspozycji pozwala przewoźnikowi „wejść w buty” nadawcy lub odbiorcy i podjąć działania wskazane choćby w art. 826 kc.
Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1 Konwencji CMR, jeżeli po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia okażą się przeszkody w jego wydaniu, przewoźnik powinien zażądać instrukcji od nadawcy. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego. Tym samym jeżeli odbiorca odmówił przyjęcia towaru, przewoźnik powinien skontaktować się albo ze spedycją albo bezpośrednio z nadawcą.
WAŻNE: Nie należy spieszyć się z utylizacją całości ładunku bez ustalenia zakresu szkody i konsultacji z opiekunem szkody z zakładu ubezpieczeń
Oczywiście decyzja co do losów ładunku spoczywa po stronie osoby uprawnionej. Sama utylizacja towaru możliwa jest tylko:
- w szczególnych przypadkach (np. gdy istnieje zagrożenie dla zdrowia, życia, środowiska),
- po udokumentowaniu (faktu konieczności wykonania utylizacji wraz ze wskazaniem zakresu/przedmiotu i wartości powstałej w związku z tym straty),
- za zgodą strony uprawnionej (po wcześniejszym udokumentowaniu),
- po konsultacji z opiekunem prowadzącym sprawę ze strony ubezpieczyciela.
W przypadku towarów szybko psujących się istotne jest sprawne podjęcie działań mających na celu ich odsprzedaż.
